Dalmatische honden zijn van uiterlijk unieke honden tussen alle rashonden, en dat zijn ze van binnen ook. Dalmatische honden hebben in vergelijking met andere rassen een afwijkend urinesysteem waardoor ze een bepaald type gruis kunnen ontwikkelen, namelijk uraatgruis.
Het eitwit purine wordt door het lichaam omgezet in urinezuur dat normaal gesproken weer wordt omgezet in allantoïne door middel van het enzym uricase en bij de Dalmatische hond verloopt dit proces niet zoals het zou moeten. Hierdoor wordt het overtollige urinezuur omgezet in een bepaald soort zout dat we uraat noemen.
Uraat kan voor problemen zorgen wanneer het gruis zich ophoopt in de blaas en zich tot stenen vormt. Waarom de ene hond hier wel last van krijgt en de ander niet is niet helemaal duidelijk. De ene hond zal meer purine binnenkrijgen dan de ander maar ook zal de ene hond meer drinken dan de ander waardoor het gruis sneller en beter kan worden afgevoerd via de urine. Maar ook het aantal keer uitlaten speelt mee in het wel of niet ontstaan van problemen. Een complex probleem waar niet altijd een eenvoudige oplossing voor handen is.
Problemen doen zich vaker voor bij reuen dan bij teven doordat de plasbuis van een reu langer maar ook smaller is dan bij een teef. Vroegtijdige castratie van een reu kan ook voor meer problemen zorgen. Wanneer een reu op jonge leeftijd wordt gecastreerd zal het lichaam door het ontbreken van het hormoon testosteron nooit helemaal tot volle wasdom komen en blijft het geslachtsapparaat en dus ook het inwendige leidingwerk (plasbuis) kleiner en smaller dan zou moeten. Eventuele steentjes lopen dan eerder vast.
Problemen worden opgemerkt doordat een hond niet kan plassen. Hij of zij staat dan vaak in de plashouding zonder dat er urine komt. Wanneer u dit waarneemt bij uw hond is dat altijd reden om met spoed naar de dierenarts te gaan.
Zorg altijd dat uw hond 24 uur per dag over water kan beschikken, laat uw hond ook op regelmatige basis uit, voer een voeding met een lage purine waarde. Een lage purine waarde is iets anders dan een lage eiwitwaarde. Tevens kan de zuurgraad van de urine gemeten worden met zogenaamde ph sticks. De perfecte waarde voor de Dalmatische hond ligt tussen de 6.5 en 7.
Alle Dalmatische honden vormen uraatgruis in hun blaas, behalve de zogenaamde LUA Dalmatische honden .